Openbare bibliotheken ook in 2021 door corona geraakt

Bibliotheken leenden in 2021, onder meer door de landelijke coronamaatregelen, 9 procent minder fysieke boeken uit dan een jaar eerder. Het aantal uitleningen van e-books daalde ondanks een groter aanbod ook, met 4 procent. In 2021 werden luisterboeken vergeleken met een jaar eerder 25 procent minder vaak gedownload. Dat blijkt uit onderzoek van het CBS en de KB, nationale bibliotheek.

Het aantal fysieke boeken dat in 2021 door bibliotheken werd uitgeleend is vergeleken met een jaar eerder gedaald naar 39,6 miljoen. Dat is 35 procent minder dan in 2019. Begin 2021 waren bibliotheken voor een aaneengesloten periode van twintig weken gesloten in verband met de landelijke lockdown. Ook toen ze vanaf 20 mei weer volledig open mochten golden er beperkingen, zoals een maximum aantal bezoekers en een beperkt aanbod van activiteiten. Initiatieven als afhaalpunten en een bezorgservice voorkwamen ook in 2021 een nog sterkere daling van de uitleen.

Het aantal leden van bibliotheken nam in 2021 vergeleken met het jaar daarvoor met 110 duizend af, naar iets minder dan 3,4 miljoen (-3 procent). Het aantal jeugdleden daalde met 3,5 procent harder dan het aantal volwassen leden (-2,6 procent). De daling van het aantal volwassen leden is al sinds eind jaren 90 gaande.

Er vonden in 2021 meer activiteiten in het kader van educatie en ontwikkeling plaats, mogelijk omdat die al eerder weer in klein verband werden toegestaan. Het aantal activiteiten op het terrein van leesbevordering en literatuur daalde daarentegen in vergelijking met 2020. Dit gold ook voor de activiteiten rond het thema ontmoeting en debat, waar bijvoorbeeld inloopsessies, themacafés en georganiseerde debatten onder vallen. Doordat de bibliotheken in 2021 langer gesloten bleven (20 weken) zijn die activiteiten minder vaak georganiseerd dan het jaar daarvoor, toen de bibliotheken gedurende drie kortere periodes in totaal twaalf weken gesloten waren als gevolg van lockdowns.

De gebruikersinkomsten van bibliotheken zijn met 1,1 miljoen euro gedaald tot 48,4 miljoen euro, maar deze daling wordt gecompenseerd door de stijging van de gemeentelijke subsidies. Hoewel ook de lasten in 2021 stegen (vooral personele en overige lasten) bleef het resultaat voor de meeste bibliotheken positief.

Foto Shutterstock